Istorija

Tacna godina zasnivanja grada Gnjilana i dan danas nije odreðeno tacno. U XVII veku Elevia Celebia spomenje Gnjilane, ali sa imenom Morava, kao kadiluk u okviru Vuèctrnog Sandžaka.

Izmeðu ostalog, Evelia Celebija piše da «sedamnaest dana putovanja od Konstatino Poli (današnji Istanbul) za Novo Brdo prelazi se preko Vranja, Krive Reke (Egridere) i Moravu (Gnjilane)».

Gnjilane se nalazi u istocnom delu Kosova i je jedna od najvecih 7 Opština na Kosovu. Posle rata je i rajonalni centar, aktualno, racuna se da ima preko 132.000 stanovnika.

Kod naroda je sacuvano predanje, po kojoj Gnjilane kao prebivalište formirano je oko 1750 godine, a kao urbanski centar u 1772 godine. Gnjilane kao grad razvijen je gašenjem Novog Brda (Artana) a koja u srednjem veku bila je jedan od najvecih gradova i centra tržni ekonomski i rudarskih na Balkanu.

Zna se da Gnjilane kao grad zasnivan je od feudalne porodice, albanske porodice Gjinajve, koja je, od 1737 godine do kraja XIXveka vladala na Kosovu, Drenici, Lapu i u Moravi. Sultan je bio nužan da prihvata vlast ove porodice kao vlast nasleðe.

Gjnajt, u drugoj polovini XIX veka vršili su transfer njegovog sedišta od Novog Brda i izgradili su svoje saraje na mesto gde se sada nalazi Gnjilane. Kao zasnivac Gnjilana poznaje se Bahti Beg Gjinoli.